Ω λυγερόν και κοπτερόν σπαθί μου-Κοκκινάκης Κωνσταντίνος [1781, Χίος – 1831, Αίγινα-Πατριωτικό τραγούδι

Κοκκινάκης Κωνσταντίνος [1781, Χίος – 1831, Αίγινα

1781, Χίος – 1831, Αίγινα

Γεννήθηκε στην Χίο το 1781. Τα πρώτα μαθήματα τα έλαβε απο τον αδελφό του Θεοδόσιο που ήταν δάσκαλος. Με αυτόν τον τρόπο διδάχθηκε  ελληνικά, ιταλικά και μαθηματικά. Κατόπιν συνέχισε τις σπουδές του σε σχολεία της Κωνσταντινούπολης και του Βουκουρεστίου όπου έμενε μαζί  με τον αδελφό του. Περίπου στα 1800 θα μεταβεί στη Βιέννη με σκοπό να συνεχίσει εκεί τις σπουδές του, αλλά σύντομα και λόγω οικονομικών δυσχερειών θα αρχίσει να εργάζεται σε εμπορικό γραφείο της αυστριακής πρωτεύουσας.

Στο μεγάλο διάστημα που έζησε στη Βιέννη υπήρξε συγγραφέας, ποιητής, μεταφραστής πολλών θεατρικών έργων αλλά και εγχειριδίων εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Διετέλεσε εκδότης του Λόγιου Ερμή (σπουδαίου φιλολογικού περιοδικού) κατά την κρίσιμη πενταετία πριν την Ελληνική Επανάσταση.

Μέσα στα επόμενα χρόνια πρόκειται να μεταφράσει από τα γαλλικά και γερμανικά αρκετά θεατρικά –κυρίως– έργα. Έτσι, το 1801 θα κυκλοφορήσει στη Βιέννη την κωμωδία του Kotzebue Πτώχεια και Ανδρεία, καθώς και τα δραματικά έργα του ίδιου συγγραφέα Κόρσαι και Μισανθρωπία και Μετάνοια. Το τελευταίο ήταν αφιερωμένο στους εκδότες του, αδελφούς Ιωάννη και Θεόδωρο Μπακάλογλου. 

Η δραστηριότητά του αυτή θα συνεχιστεί το 1806, οπότε κατόπιν συστάσεως του Αδ. Κοραή μεταφράζει στην καθομιλουμένη τον Ταρτούφο του Μολιέρου, για να ακολουθήσει τα επόμενα χρόνια η Ιστορία του εμπορίου Επιτομή του Ιωσήφ Νόβακ (1809). Το συγκεκριμένο εγχειρίδιο απευθυνόταν κυρίως στους Έλληνες εμπόρους της πόλης, με δαπάνες των οποίων και εκδόθηκε. Στα 1812 θα αποδώσει στα ελληνικά το Επιτομή της Γενικής Ιστορίας του Γάλλου Δομαιρόν που κυκλοφόρησε σε τρεις τόμους, και εν συνεχεία την κωμωδία του Μολιέρου Ο Φιλάργυρος (1816). Το 1818 και μετά από παράκληση των υπευθύνων του ελληνικού θεάτρου Οδησσού, θα μεταφράσει το ρωσικό ιστορικό δράμα Στρελίτζοι του I.M. Babo, το οποίο αφιερώνει στην εκεί ελληνική κοινότητα. 

Από το 1816 είχε αναλάβει από κοινού με τον Θεόκλητο Φαρμακίδη την έκδοση του περιοδικού Ερμής ο Λόγιος έπειτα από παρότρυνση του Κοραή.  Παρέμεινε στη θέση αυτή συνεχίζοντας το έργο του και μετά την αποχώρηση του συνεργάτη του. Την περίοδο αυτή, παράλληλα με τα εκδοτικά του καθήκοντα παρουσιάζει και συγγραφικό έργο δημοσιεύοντας στο περιοδικό μεγάλο αριθμό δικών του μελετών. Διευθύνει το Λόγιο Ερμή έως και το 1821, έτος κατά το οποίο θα δεχθεί -αμέσως μετά την έναρξη της επανάστασης- εντονότατες πιέσεις από την αυστριακή κυβέρνηση προκειμένου να σταματήσει την έκδοση του. Ταυτόχρονα, αναγκάζεται να δημοσιεύσει στο τελευταίο φύλλο (με ημερομηνία 1η Μαίου 1821) τον αφορισμό κατά του κινήματος, που εξέδωσε ο πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄. Ο ίδιος θα συλληφθεί από την αυστριακή αστυνομία με την κατηγορία της συμμετοχής στις επαναστατικές ενέργειες των Ελλήνων και θα φυλακιστεί μαζί με άλλους συμπατριώτες του για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. 

Θα αφεθεί, τελικά, ελεύθερος το 1825 και θα επιστρέψει στην Ελλάδα. Τον Απρίλιο του ίδιου χρόνου θα αποδεχθεί στην Αίγινα πρόταση της κυβέρνησης να εργαστεί για την αναδιοργάνωση της εκπαίδευσης και θα επιφορτιστεί με την ευθύνη της μετάφρασης ξένων διδακτικών συγγραμμάτων, που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν ως σχολικά εγχειρίδια. Αποδίδει στα ελληνικά το γαλλικό έργο του Φραγκήρου με τίτλο Διδασκαλία της διαγραφικής ή γραμμικής ιχνογραφίας, που προοριζόταν για χρήση στα αλληλοδιδακτικά σχολεία, και εν συνεχεία μεταφράζει την Καθολική Ιστορία του Γερμανού Ροτιγέρου. Θα πεθάνει στις 16 Φεβρουαρίου του 1831 και θα ταφεί στην Αίγινα στο κτήμα του φίλου του Αλέξανδρου Κοντοσταύλου.

Στην πρωτότυπη συγγραφική του παραγωγή περιλαμβάνεται η Γενική Ιστορία, έργο που καλύπτει την περίοδο από τα αρχαία χρόνια έως και το 1825, καθώς και πολλά πατριωτικού περιεχομένου ποιήματα. Μεταξύ άλλων του αποδίδεται το -ιδιαίτερα γνωστό κατά την επανάσταση τραγούδι- Ω λυγερόν και κοπτερόν σπαθί μου.

Εργογραφία

* Πτώχεια και Ανδρεία του Α.Kotzebue, Βιέννη, 1801
* Κόρσαι του Α.Kotzebue, Βιέννη, 1801
* Μισανθρωπία και Μετάνοια του Α.Kotzebue, Βιέννη, 1801
* Ιστορίας του εμπορίου Επιτομή του Ιω.Νόβακ, Βιέννη, 1809
* Επιτομή Ιστορίας Γενικής του Δομαιρών, Βιέννη, 1812
* Ταρτούφος του Μολιέρου, Βιέννη, 1815
* Στερλίτζοι του Ι.Μ.Babo, Βιέννη, 1818
* Διδασκαλία της διαγραφικής ή γραμμικής ιχνογραφίας του Φραγκήρου
* Καθολική Ιστορία του Ροτιγέρου
* Διατριβές στο Λόγιο Ερμή
* Ποιήματα

Ε. ΑΜΥΓΔΑΛΑΚΗ
Α. ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ

http://www.agiosgeorgios.at